Fyrr í ár svaraði ég í annað skiptið spurningu ókunnugs notenda á spurningavefnum Quora. Spurningin varðaði erfiðleika þess að vera í námi erlendis og vegna reynslu minnar af viðfangsefninu lá það beint fyrir mér að svara. Í ljósi þess að eftir rúma viku liggur leiðin heim til Íslands eftir fimm ár í námi erlendis hefur þessi spurning enn og aftur legið mér á hjarta undanfarnar vikur og því fannst mér tilvalið að skoða hana hér áður en að flutningunum kemur.
Einhverjir kannast eflaust við spurningavefinn Quora en fyrir þá sem ekki gera það kemur hér stutt kynning. Quora er sem sagt vefsíða þar sem milljónir notenda koma saman til að spyrja og svara spurningum um allt milli himins og jarðar. Að einhverju leyti má segja að Quora sé sambland af Wikipedia, Google og Reddit. Ef þú hefur spurningu sem ekki má finna svarið við með Google-leit er hægt að smella sér inn á Quora og spyrja þar. Að öllum líkindum mun annar notandi reyna að svara spurningunni en svarið getur verið allt frá einu orði yfir í nokkurra blaðsíðna ritgerð. Quora snýst sem sagt um að gefa notendum tækifæri á að spyrja spurninga og/eða nýta þekkingu sína til að svara spurningum frá öðrum notendum, frá öllum heimshornum um allskonar viðfangsefni.

Á síðasta ári bjó ég mér til aðgang að þessari forlátu síðu en í upphafi notaði ég hana lítið sem ekkert. Eftir því sem á leið fór ég þó að skoða meira og meira og loks fyllti ég út persónlegan prófíl, þar sem meðal annars kom fram hverju mér finndist ég hafa næga þekkingu á til að svara spurningum annarra notenda. Þá leið ekki á löngu þar til ég fékk skilaboð þess efnis að spurning hefði borist sem mögulegt væri að ég gæti svarað. Spurningin hljóðaði svo: “What is the hardest thing about being a foreign student abroad?” og stuttu seinna barst önnur: “What is the most difficult thing while studying abroad?” Sem sagt, hvað er erfiðast við að vera vera í námi erlendis?
Ég ákvað að svara þessum spurningum því það vill svo til að ég hef heldur marktæka reynslu af námi erlendis og því ýmis svör við þessari spurningu. Það sem mér fannst erfiðast við að svara var að það er svo margt við þetta sem fer eftir aðstæðum. Svarið mitt má lesa hér en vegna þess að viðfangsefnið er mér svo mikilvægt og af því að nú þegar nær dregur flutningum er þetta ofarlega í huga, ákvað ég að endurtaka svarið í aðeins persónulegri pistli hér fyrir neðan.
Að vera í námi erlendis getur þýtt svo margt. Til að mynda er hægt aðfara til útlanda á ýmsum stigum náms (menntaskóli, grunnnám, framhaldsnám) og eins er hægt að fara í fullt nám og/eða skiptinám erlendis.
Ævintýraþorstinn í mér kviknaði að vissu leyti þegar ég fékk í fyrsta skipti kynningu frá skiptinemasamtökunum AFS um möguleikann á því að fara í skiptinám í framhaldsskóla. Ég man ekki hvort það var í Lindaskóla eða í Versló að ég fékk þessa kynningu en ég man vel eftir eftirvæntingunni þegar ég hafði sannfært mömmu um hugmyndina og sent umsókn til AFS um að fá að dvelja í ár í Ekvador! Draumurinn varð að veruleika og án þess að tala orð í spænsku hélt ég af stað áleiðis til Guayaquil þar sem ég kynntist gjörólíkri menningu, lærði tungumál frá grunni og upplifði margt og mikið sem ég annars ekki hefði gert. Ég var heppin með fósturfjölskyldu og eignaðist við þetta ævintýri fjölskyldu og vini sem skipta mig miklu máli í dag. En það sem mér enn í dag finnst eiginlega ótrúlegast er hversu mikið skiptinemaárið mótaði mig og hafði áhrif á árin sem koma skyldu.

Ári eftir að ég kláraði Versló lá leiðin nefnilega til Kaupmannahafnar þar sem ég hef meira og minna búið síðan, eða í um 5 ár. Ég hóf grunnnám við Copenhagen Business School, fór í skiptinám til Spánar í eina önn, kom til baka til Kaupmannahafnar, lauk grunnnámi, hóf meistaranám við CBS, fór í skiptinám til Ítalíu, starfsnám til Englands og svo aftur til Kaupmannhafnar. Við öll þessi ferðalög og flutninga lærði ég margt um sjálfa mig og fólkið í kringum mig, um mikilvægi þess að geta verið sjálfum sér nógur og um erfiðleikana sem geta fylgt því að stunda nám erlendis á þessum þremur stigum menntunar og aldurs.
Og hvað er þá erfiðast við að vera í námi erlendis? Óháð menntastigi og lengd dvalar er svarið mitt fyrst og fremst tengt fólki. Að hitta fólk, kynnast fólki, tungumálaörðugleikar í samskiptum við fólk, að tala við fólk með mismunandi bakgrunn og skoðanir, eignast vini, missa vini og að sakna fólks. Ég hef staðið sjálfa mig að því að hringja í aðstandendur án ástæðu eða umræðuefnis, bara til að heyra röddina í þeim. Ég hef keypt flugmiða heim með dags fyrirvara, því ég einfaldlega gat ekki meira og mig vantaði fólkið mitt. Ég hef misst af afmælum, skírnum, brúðkaupum, jarðaförum og allskonar samkomum vegna þess að ég var í öðru landi og gat ekki komið. Ég hef ekki tölu á skiptunum sem mér hefur liðið eins og ég sé að missa af einhverju, verið með samviskubit af því ég komst í afmæli hjá þessum og ekki hinum eða liðið eins og ég sé að missa vináttur og tengsl vegna þess að ég bý í öðru landi.
En aðrir þættir geta þó líka reynst erfiðir
- Menningaráfall og að tala ekki tungumálið. Enska er ekki mikið töluð í Ekvador (eða var það allavega ekki 2007). Þar af leiðandi gat ég átt lítil sem engin munnleg samskipti við meirihluta vina og aðstandenda fyrstu mánuðina í Ekvador. Ég leit líka ansi öðruvísi út en margir af þeim og skildi ekki alltaf þeirra hugsunarhátt. Ég var mjög lánsöm að lenda hjá yndislegri fósturfjölskyldu sem studdi mig og hjálpaði til við spænskunámið og við að venja mig við lífið í Ekvador en að sama skapi leið mér allan tímann örlítið utanveltu.
- Óvænt menningaráfall og að venjast “daglegu lífi” erlendis. Þar sem ég var bara að fara til Danmerkur bjóst ég ekki við öðru menningaráfalli en eftir því sem tíminn leið fór ég að taka eftir fleiri og fleiri smáatriðum sem eru ólík milli Dana og Íslendinga. Í upphafi var þetta þó allt spennandi og gaman, ég var nýflutt að heiman alla leið til útlanda og réð mér algjörlega sjálf. En svo allt í einu varð þetta bara orðið lífið og ég komin með mínar daglegu rútínur. Ljóminn við að búa erlendis byrjaði að dofna og lífið hélt áfram sinn vanagang, bara án fjölskyldunnar og vinanna sem urðu eftir á Íslandi.
- Að kynnast ekki fólki. Áður en ég fór í skiptinámið til Valencia höfðum ég og sambýliskonur mínar þrjár ákveðið að halda okkur frá hinum skiptinemunum því okkur langaði að kynnast heimamönnum og menningu þeirra. Þetta reyndist ansi erfitt því Spánverjarnir í skólanum lifðu bara sínu lífi og höfðu takmarkaðan áhuga á að leggja tíma og fyrirhöfn í að kynnast fólki sem var hvort eð er farið eftir fjóra mánuði. Svo að í staðinn enduðum við að miklu leiti án samskipta við bæði heimamenn og aðra skiptinema.
- Svo er það þetta með að fara aftur heim. Þegar þetta er allt búið er komið að heimför og það þýðir jú kveðjustund. Eftir mislukkaða planið í Valencia fór ég til Mílanó með annað hugarfar. Þar ætlaði ég að kynnast skiptinemum og gera sem allra mest úr því sem við áttum sameiginlegt. Ég endaði í hópi sem samanstóð að mestu leyti af öðrum Norðurlandabúum. Við hugsum og högum okkur á svipaðan hátt og vildum öll gera sem mest úr dvölinni á Ítalíu. Skemmta okkur, fara í ferðalög, og fleira. Það var allt frábært. Þar til að var búið.

Nú er aftur komið að kveðjustund. Á sama tíma og ég er rosalega spennt fyrir Íslandi er ótrúlega erfitt að kveðja Kaupmannahöfn. Að búa aftur á Íslandi þýðir meiri umgengni við fjölskylduna mína og gamla og góða vini en það þýðir líka minni umgengni við nýja og kæra vini. Að flytja til Íslands þýðir að ég tala tungumálið reiprennandi og að ég þekki betur til vissra þátta í viðskipta- og mannlífinu. En það þýðir líka að ég þekki verr til annarra þátta og á tímum getur það leitt til erfiðleika með að tjá mig um nám og fyrri störf, þar sem ég er vön að gera það á ensku. Síðustu fimm ár hafa verið frábær. Lærningsrík, skemmtileg, spennandi og óvænt. Ég hef kynnst yndislegu fólki, borgum og menningum, lært margt og mikið og öðlast reynslu sem mun fylgja mér til æviloka. Ég er líka betri, öruggari og skilningsríkari einstaklingur fyrir vikið en þrátt fyrir allt þetta hef ég efast um ákvörðunina sem ég tók fyrir 10 árum þegar umsóknarferlið fyrir skiptinám með AFS hófst. Ég hef líka efast um ákvörðunina sem ég tók þegar ég hélt til Kaupmannhafnar í háskólanám. Ég hef misst vini og tengsl. Ég hef misst af mikilvægum samkomum og viðburðum. Ég hef misst af uppvexti bræðrabarnanna minna sem eru allt í einu öll orðin hálf fullorðin. Ég hef misst af kveðjustundum við fráfallna ættingja og vini og svo mörgu öðru.
Þetta er tilfinning sem enginn nema þeir sem hafa prófað geta skilið. Ég get ekki útskýrt hana. Á sama tíma og ég er þakklát fyrir tækifærin sem mér hafa gefist og fólkið sem ég hef kynnst er ég leið yfir tækifærunum og fólkinu sem ég hef misst af því að ég flutti út. Tengslanetið mitt er til að mynda minna og dreifðara en ef ég hefði búið á Íslandi og því gæti reynst mér flóknara að finna vinnu við hæfi. En fyrst og fremst er ég ánægð að ég lét verða af þessu, ánægð að ég hafði kjarkinn og styrkinn til að flytja fyrst til Danmerkur og svo til Spánar, Ítalíu og Englands. Ég er þakklát fyrir útkomuna sem allar þessar litlu ákvarðanir leiddu til og fyrir fólkið sem hefur verið hluti af ferðinni. Ég er líka gríðarlega stolt af þeim árangri sem ég hef náð og reynslunni sem ég hef sankað að mér. Ég hlakka mjög mikið til að flytja til Íslands, að búa nálægt fólkinu þar sem ég elska og hef saknað í fimm ár. Ég á auðvitað eftir að sakna Kaupmannahafnar en sem betur fer er ekki svo langt að fara, svo heimsóknirnar verða vonandi reglulegar.

Ég er allavega tilbúin í næsta kafla. Búsetu og vonandi áhugaverða vinnu á Íslandinu mínu. Ferðalög um Ísland, sumarbústaðaferðir, útilegur, ís, útisundlaugar, (alvöru) lakkrís, lambakjöt, harðfiskur, ýsa, þorrablót, bolludagur, sprengidagur, 17. júní, 1. desember, alvöru snjór, ömurlegt veður, íslenskar sumarnætur, kórstelpurnar, bræðrabörnin, bræðurnir, mágkonurnar, afar og ömmur, mamma, stórfjölskylda, vinir, íslensk tunga og allt hitt.
Landið okkar hefur upp á svo margt að bjóða og ég get ekki beðið eftir að upplifa allt sem ég hef saknað og uppgötva nýtt! Ísland, við sjáumst 7. ágúst!


